Ötzi jest jedną z najstarszych mumii na świecie
Fot. Val Senales, Oskar Verant, Eurac Samadelli
Ciało Ötziego leży za szybą, oświetlone rozproszonym światłem i schłodzone do -6 st. C. Goście muzeum przystają tu na dłużej, patrząc w milczeniu na mężczyznę, który przemierzał tyrolskie góry i zginął ponad pięć tysięcy lat temu.
Na zmumifikowane szczątki natknęli się niemieccy turyści, Erika i Helmut Simonowie, którzy we wrześniu 1991 roku wędrowali przez lodowiec w dolinie Schnalstal w Południowym Tyrolu. Byli przekonani, podobnie jak zawiadomiona policja, że trafili na zwłoki osoby zmarłej kilka lat temu. Dopiero szczegółowe badania przyniosły sensacyjne wieści – niespodziewanie dobrze zachowane ciało należało do człowieka prehistorycznego. Mężczyzna żył około 5300 lat temu!
Obok mumii leżały również zakonserwowane przedmioty: miedziany topór, ubrania z futer, a nawet resztki ostatniego posiłku. Na skórze Ötziego – Człowieka Lodu – odkryto ponad 60 tatuaży – możliwe, że o znaczeniu rytualnym lub terapeutycznym. Naukowcy ustalili, że mężczyzna cierpiał na artretyzm, nietolerancję laktozy oraz infekcję Borrelia. Co ciekawe, udało się również prześledzić, co zjadł przed śmiercią (m.in. suszone mięso, zboża i zioła).
Spór o Ötziego
Niezwykłe odkrycie doprowadziło do sporu dyplomatycznego między Włochami a Austrią. Mumia początkowo trafiła do Włoch – do Muzeum Archeologicznego Południowego Tyrolu w Bolzano, czyli stolicy regionu. Austriacy jednak twierdzili, że powinna być eksponowana w ich kraju, gdyż pochodzi z Alp Ötztalskich, które geograficznie należą do Austrii. Spór przyciągnął międzynarodową uwagę. Ostatecznie Człowiek Lodu pozostał w muzeum w Bolzano, jednak oba kraje mają dostęp do danych naukowych i wyników badań.
Bezcenny Ötzi
Odkrycie mumii Ötziego ma ogromne znaczenie, gdyż umożliwia unikalny ogląd życia ludzi z epoki miedzi. Naukowcy intensywnie badali ciało, by dowiedzieć się więcej o diecie i zdrowiu, a nawet ustalić przyczyny śmierci tego neolitycznego wędrowca. Nowoczesne techniki, takie jak analiza genomu i wysokorozdzielcze prześwietlenia rentgenowskie, pozwoliły na poznanie wielu szczegółów z jego życia. Odkryto, że miał liczne obrażenia, które mogły przyczynić się do zgonu. Szczególnie intrygujące było znalezienie grotów strzały w jego ramieniu, co wskazywać może, że poniósł śmierć na skutek ataku. Jego zamarznięte ciało uległo naturalnej mumifikacji, a dzięki warstwie lodu, zachowało się w doskonałym stanie aż do naszych czasów.
Lodowa sensacja z Południowego Tyrolu
Naukowcy wciąż nie są w stanie określić dokładnie miejsce, w którym żył pradawny wędrowiec. Został odnaleziony w wysokogórskich rejonach doliny Schnalstal, poniżej szczytu Similaun na Tisenjoch. Gdyby ciało Ötziego znajdowało się 93 metry dalej, to stałoby się austriackim znaleziskiem – taka odległość dzieli je od obecnej granicy.
Odkrycie stało się przełomowe dla badań nad neolitem. Pokazuje, że na alpejskich przełęczach już tysiące lat temu spotykali się przedstawiciele różnych kultur. Odnalezione narzędzia i ubrania, w tym czapka z futra niedźwiedzia i złożone buty wykonane z kilku warstw skóry, świadczą o tym, że rzemiosło w tamtych czasach było już na zaawansowanym poziomie.
Śladami Ötziego – gdzie jechać
- Platforma widokowa Iceman Ötzi Peak
Na wysokości 3 251 m znajduje się platforma, z której rozciąga się widok na miejsce odkrycia mumii Ötziego oraz szczyty w dolinie Schnalstal. Tablice z informacjami są także w języku polskim.
- Wycieczka lodowcowa śladami pradawnego wędrowca
Wędrówka po wysokogórskich Alpach Ötztalskich kończy się w oryginalnym miejscu odkrycia lodowej mumii na Tisenjoch. W zależności od pory roku wyprawa odbywa się na dwa sposoby. Zimą jako skitourowa ekspedycja, a latem w formie pieszej wędrówki. Przyda się dobra kondycja i doświadczenie górskie.
- ArcheoParc Schnalstal
W archeologicznym skansenie w dolinie Schnalstal, zrekonstruowano neolityczne chaty, są też pokazy rzemieślnicze i interaktywna ekspozycja pozwalające wyobrazić sobie, jak 5 300 lat temu żył Człowiek Lodu.
- Muzeum archeologiczne w Bolzano
Mumia leży w specjalnej kapsule, do której można zajrzeć przez niewielkie okno. Interaktywna wystawa pozwala poznać najnowsze odkrycia naukowe dotyczące DNA, zdrowia i życia Ötziego.
- Wirtualna wycieczka
Kamera internetowa na lodowcu Schnalstal pokazuje panoramę w czasie rzeczywistym. Dodatkowo historię Ötziego można śledzić też w trakcie wycieczki online po muzeum archeologicznym.
